ماه: اسفند ۱۳۹۶

باغ سلام میکند ، سرو قیام میکند
سبزه پیاده میرود ، غنچه سوار میرسد

فکر کنید کسی این بیت از مولانا رو در شبکه های اجتماعی بازنشر کنه و به حالتی مسخره چند شکلک خنده هم جلوی آن بگذاره و بگه مصرف روانگردان ها از زمان مولانا رواج داشته! و بعد هم کسی بیاد و معلم مدرسه اش که سعی در توضیح و معنا کردن این ابیات برای دانش آموزها در کلاس داشته رو به سخره میگیره…

گاهی فکر میکنم کسانی مثل مولانا که کمی طویل تر و عریض تر و عمیق تر از ما به انسان و دنیا فکر کرده اند خیلی برایشان مهم نیست که بعد از اونها معلم های مدرسه چگونه حرفهاشونو معنی میکنن.

اونها تمام تلاششون رو کرده اند تا حس و حال و تفکراتشون رو با زبان بی زبانی بیان کنند. انگار هم حرفایی داشته اند که دلشون نمیومده که از دنیا برن و نگفته بمونه و هم هر چی نگاه میکردن مخاطبی برای اون حرف ها در جامعه پیدا نمیکردن و این چقدر سخته. خیلی سخته.

اما به فرض که معلم من به هزاران محدودیت و معذوریت و مغفولیت و مشغولیت نمیتونه یا بلد نیست به نوجوون های ما برخی مفاهیم رو آموزش بده، اما من چقدر میتونم یاد نگرفتنم رو به حساب معلم ها بذارم؟

یک لحظه خودتون رو بجای معلمتون تصور کنید که چطور باید عشق مولانا و شمس رو در کلاس به نوجوون ها توضیح بدین؟ چون یه کم تدریس میکنم به نظرم میاد بعضی انتقال مفاهیم چقدر چقدر چقدر کار سختیه.

شاید ناسپاسی و بی اخلاقی و تنبلی من است که یک بیت از یک شعر از یک دیوان رو بردارم، اون هم شعری که مولانا شوق و احساسش از برگشت شمس رو نمیتونه با کلمات بیان کنه و انقدر این شوق رو فراتر از خودش میدونه که طبیعت رو هم در این شوق همراه و خوشحال میبینه.

گاهی با خودم فکر میکنم اگر روزی فرزند من این مفاهیم ادبی و عرفانی مثل یار، رخ، قدح، شراب، ساقی، شب، کوی دوست، شمع، پروانه، وصال، هجران و ترک دیار، عمر و فلک، عرفان، ذکر، اسم اعظم، عشق، جذبه، کشف، سرمستی، منازل، سیر و سلوک، فقر، تشرف، گوی توفیق و کرامت رو سوال کنه چطور میتونم براش توضیحی بدم؟

 

یکی از دعاهای رایج ما ایشاله داماد یا ایشاله عروس بشی هست که به مناسبت های مختلف به بچه ها میگیم. این دعا بزرگترین دغدغه همه ی تاریخ سرزمین ماست و در طی نسل ها تنها سعادت و کامیابی ما در جهان، عروس شدن و داماد شدن بوده.
ما عروس و داماد شدیم. اما کاش پدران و مادرانمون لحظه ای از درون مغز ها و حرف های ما هم خبر داشتند. کاش به جای اینهمه نصیحت و حرف زدن، کمی سکوت میکردند، کاش کمی هم مطالعه میکردند. کاش ما به جای اینهمه هیاهو و تکرار ناخودآگاه سرنوشت پیشینیان، کمی مطالعه و تامل کنیم.

اغلب پدران و مادران فقط برای ازدواج و بچه دارشدن و در نهایت مرگم بچه ها برنامه دارن. فقط میگن عروسی کنی یا پیر شی یا عاقبتت به خیر بشه. اما اگه ازشون بپرسیم خب چجوری یا از چه راهی یا با چه ملاک هایی اونوقته که میبینیم واقعا درک زیادی از دنیای امروز و زندگی این روزها ندارن. اغلب خودشونم برنامه خاصی برای زندگیشون و انتخاب هاشون نداشته ان. اگه به دعاهایی که میکنن فکر کنین میبینین که حتی همین دعاهارو هم از نسل های قبلشون عینا یاد گرفته ان و خودشون خیلی حرف جدیدی بهش اضافه نکردن. درد اینجاست که وقتی با بعضی جوونای امروز هم حرف میزنم باز این مدل ذهنی رو میبینم.

چقدر دعاهای خیلی بهتر بجای ایشاله عروسی کنی میشه داشت. چون حتی دیگر موجودات هم بطور طبیعی اینکارو دارن میکنن. خیلی بده که از بچگی مدام این کلمات در گوش بچه ها گفته بشه. گویی هدف مهمتری وجود نداره. گفتم سکوت مناسب تره چون یه کتاب، یک دوست یا یک معلم بسیار بهتر از نصیحت های مریض گونه و عقده های ناآگاه والدین میتونه به یه فرزند کمک کنه.

کاش غرور اجازه میداد که ببینند زیر سقف بلند این عروس و دامادهای خوشبخت چه زندگی سطحی و کم عمقی جریان داره؟

کاش بجای نگرانی از آینده، میفهمیدند و میتوانستند به ما بگویند بجای عاقبت به خیر شدن، امروز چه بشویم؟

یکی از دوستان میگفت ساینتیفیکالی پروون شده که بطور متوسط خانوم ها ۱۵ روز طول میکشه تا عاشق یه مرد بشن ولی آقایون فقط ۸٫۲ ثانیه طول میکشه تا عاشق یه خانوم بشن! ازش پرسیدم دقیقا چی ثابت شده؟ کجا ثابت شده؟ کدوم مقاله؟ در کدوم کشور؟ با کدوم فرهنگ؟ در چه دوره تاریخی ای؟ مرد و زن با چه سطح آگاهی ای؟ با چه مدل ذهنی ای؟ در چه طبقه اجتماعی ای؟ با چه انگیزه و هدفی؟ با چقدر شناخت از طرف مقابل؟ با چقدر شناخت از درون خودشون؟ آخه عاشقی رو چطوری میشه فرموله کرد که بشه کمیت زمانی براش تعریف کرد؟
اون علامت تعجب آخر جمله آخه معنیش چیه؟ یعنی داره آقایونو تحقیر میکنه؟ تحسین میکنه؟ یعنی میخواد بگه آقایون سطحی ان؟ لذت طلبن؟ ثبات روانی ندارن؟ الان با این دانستن یعنی باید خوشحال باشیم؟ به سطحی شدن افکار و گفتار خودمون تاسف بخوریم؟ به کانالای تلگرامی که انقدر به فکر سطح آگاهی و تفکر ما هستن که برای چند کیلو فالوور بیشتر از هیچ مطلب علمی! ای دریغ نمیکنن تبریک بگیم؟ یعنی این علامت تعجبه منو نابود کرد.

سنگ مفت، گنجشک مفت. عقل مفت، خرد مفت. مطالعه مفت، سخت کوشی مفت، شب نخوابی مفت. ریسک کردن و تولید و صادرات و تکنولوژی مفت. مطالعه فلسفه و روانشناسی و جامعه شناسی مفت. مردم کم دان و راحت طلب امیدوار به دستیابی پول بدون دسترنج در زمان کوتاه مفت. همه چیز مفت.